Саламатова Акбатес Турашовна
тәрбиеші, сарапшы
Жубантаева Жулдыз Кадырбергеновна тәрбиеші, педагог-модератор

«Шебер қолдар»
(мектепалды даярлық тоында ұйымдастырылған шебер сынып)
Мақсаты:
Мектеп жасына дейінгі балаларды сәндік қолданбалы өнер түрі - қыш құмыра жасау жолдарымен таныстыру, оларды мүсіндеуге деген қызығушылықтарын дамыту, қол өнердің қыр-сырын көрсете отырып, шеберлік дағдыларын қалыптастыру; тарихтың есте сақталуының адамзат үшін маңызды екенін ұғынуындыру; құмыра жасау барысында сыни ойлауға және көркем сөйлеуге дағдыландыру, тілдерін дамыту; әдемілікті сезіне білуге, бастаған істерін аяғына дейін жеткізуге және өз жұмысының нәтижесін көре білуге баулу; эстетикалық талғамдарын жетілдіру; шығармашылық, ойлау, есте сақтау қабілеттерін және ұсақ қол моториканы, қиялды, эстетикалық және бейнелі ойлауды, байқағыштықты, көрнекі есте сақтауды, пластикалық материалдарды түсінуді дамыту; балаларды сабырлы болуға, шыдамдылыққа, ұқыптылыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу; өз елінің тарихын қадірлеуге, қастерлеп, бағалауға үйрету.
Көрнекіліктер:
АТК, слайд, әр түрлі тастар, қыш құмыра сынығы, түрлі түсті гуашь, қылқаламдар, палитра, ыдыстар, кескіштер, видеоматериалдар, саз балшық, су, құрғақ саз, ыдыстар, жайма, трафареттер, губкалар, қыстырғыштар, шарлар, пуперц пленкасы, құмыра жасауға арналған құрылғылар, арнайы киімдер.
Әдіс- тәсілдер: Әңгімелеу, саяхат, тәжірибе көрсету, әңгімелесу, сұрақ-жауап.
Алдын ала жұмыс: Облыстық мұражайға және қол өнер шеберханасына саяхат
Іс-әрекет барысы:
Көңілді әуенмен балалар залға ән айтып кіреді.
Ән: «Саяхатқа шығамыз» Тәрбиеші: -Балалар, көңіл күйлерің қалай? Балалардың жауабы. Тәрбиеші: - Керемет! Мен, сендерді көңілді саяхатқа шақырамын. Ақтау қаламызда көптеген мәдени орындар бар. Біз саяхатымызды облыстық мұражайға барудан бастаймыз! Мұражайға барғыларың келе ме?
Дайынсыңдар ма? Балалардың жауабы.
Мұражайға саяхат (мұражайға саяхат жасау барысы экраннан көрсетіледі)
Балалардың құмыраның жасалу жолдары туралы білуге қызығушылық артады.
Тәрбиеші: - Балалар, құмыраның қалай жасалатынын көргілерің келсе, қол өнер шеберханасына барайық. Балалардың шеберханаға барған сәттері экраннан көрсетіледі.
Балалар амандасады
Шебер:- Сәлеметсіздер ме, балалар!
Тәрбиеші: -Сәлеметсіз бе. Шебер, балалар құмыраның қалай жасалатынын білгілері келгендіктен сіздің шеберханаңызға алып келдім. Шебер: - Қош келдіңдер, балалар! Тәрбиеші: -Шебер, балаларға, құмыраны неден және қалай жасалатыны туралы айтып, көрсетіңізші.

Шебер: - Жарайды, көрсетейін. Шебер балаларды саз түрлерімен, саз балшықты қалай дайындау керектігін, бояу, әрлеу, кептіру, әшекейлеу туралы айтып, құрал жабдықтармен таныстырады.
Тәрбиеші: - Балалар, қыш құмыраларды саз балшықтан жасап болған соң, арнайы пеште қыздырып пісіріп алады. Пештен шыққан құмыралар әдемі түстерге қалауынша боялып әшекейленеді екен. Рахмет, сізге, Шебер! Балалар, енді бөбекжайымызға оралатын уақытымыз болды. Шебер: - Сау болыңдар, балалар!
Балалар:- Сау болыңыз!
Балалар бөбекжайға келеді. Тәрбиеші: - Балалар, білесіңдер ме, маған қол өнер шеберханасында көрген құмыра жасау барысы қатты ұнады. Сендерге ұнады ма? Балалардың жауабы.
Тәрбиеші: -Балалар, құмыраларды, тағы да басқа қыш ыдыстарды неден жасайды екен?
Балалардың жауабы.
Тәрбиеші: - Дұрыс, айтасыңдар. Олай болса, бөбекжайымыздағы «Кішкентай шеберханамызда» саз балшықты өз қолдарымызбен дайындап, құмырашы-шеберден үйренген қыш құмыраның жасалуын қайталап, пысықтап алайық. Балалар, жұмысқа кіріспес бұрын арнайы киімдерді киеміз. (балалар арнайы киімдерін киеді)
1- Сазбалшықты жасау тәжірибесі.
Мақсаты: Балаларға топырақтың қиыр, түйіршікті, тас аралас, саз-жабысқақ, құрамды болатынын түсіндіру; тәжірибе арқылы сазбалшықтың жасалу жолдарын көрсету.
Шарты: Балалар ыдыстағы құрғақ сазды қолдарымен ұстап бақылайды, сипаттап айтады (мысалы: тығыз, ылғалды, құм сияқты, жабысқақ т.б), саз топырақты бірнеше електен өткізіп елеу арқылы сазды бөліп алу, қиыршық, майда тастардан ажырату, содан кейін сазға су араластыру арқылы сазбалшықты дайындайды.
2-Құмыра жасау тәжірибесі.
Тәрбиеші: -Балалар, сазбалшығымыз дайын болды. (балалар өз құрылғыларының жанына орналасады) -Балалар, алдымен саз балшықты алақанымызға салып, тығыз етіп, домалақтап аламыз. Содан соң, сазбалшықты құрылғының үстіне нығыздап қоямыз, құрылғыға тығыз жабысып тұруы шарт. Содан кейін, губкаларды қолдану арқылы саусақтарымыз бен алақанымызды ылғалдап, құрылғыдағы сазбалшықты жайлап жұмсартамыз. Сазбалшық жұмсарған соң, алақанымызбен басып, қалаған пішінімізді жасаймыз. Жалпақ форманың дәл ортасын тауып, сұқ және ортаңғы саусақты біріктіріп, ыдыс формасын келтіру т.б.

Тәрбиеші:
- Жарайсыңдар, балалар! Дайын болған құмыралармен ыдыстарымызды пеште қыздырып, кептіру керек. Балалар, білесіңдер ме, сазбалшықтан тек қана құмыра, ыдыстар жасап қана қоймай, түрлі музыкалық аспаптарды да жасайды екен. Ал, қанеки ыдыстарымыз дайын болғанша аздап сергіп алайық.
Сергіту. Ырғақты қимыл қозғалыс
Тәрбиеші: - Міне, ыдыстарымыз пеште кеуіп дайын болған екен. Енді алдарыңыздағы палитрадағы бояулармен құмыралар мен кеселерді әдемілеп, әшекейлеп бояймыз.
3-тапсырма:« Әдемі бедерлер»

Мақсаты:Балаларды өз істерінің нәтижесін көре білуге, әдемілікті сезіне білуге дағдыландыру; эстетикалық талғамдарын жетілдіру; шығармашылық, ойлау қабілеттерін дамыту; шыдамдылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу;
Шарты: Дайын құмыралар мен кесе, бокалдардың бетідегі бедерлерді бояу, трафареттер қолданып әшекейлеу.
Тәрбиеші: - Тамаша! Қараңдаршы, қандай әдемі құмыралар, қандай әдемі кеселер. Жарайсыңдар, балалар! Міне, балалар өз қолдарыңмен құмыраны жасап, оны әшекейлеп өз еңбектеріңнің нәтижесін көрдіңдер. Рахмет! Қанеки, балалар, әдемі құмыраларымызды қолдарымыз алып, қонақтарға би билеп берейік.
Би: « Асыл мұра»
Қорытынды:
- Балалар, бүгінгі саяхатымыз сендерге ұнады ма?
- Қыш құмыраларды неден жасалады екен?
- Құмыралар не үшін қажет?
Балалардың жауабы: - Құмыраға гүл салып қояды.
- Су құяды.
- Үстелдің үстіне қояды т.б.
- Дұрыс айтасыңдар, балалар! Қазіргі заманда құмыралардың түрлері көп. Шыныдан, ағаштан, пластик, жез, керамикадан да жасалады. Оларды әдемілік, әсемдік үшін қолданады.
Балалар, бүгінгі таңда ата-бабаларымыздың бізге аманат етіп қалдырып кеткен, еліміздің рухани-мәдени мұра байлығымызды қайта жандандырып дәріптеуіміз қажет. Құмыра жасау өнері – өзінің атына заты сай бұл халқымыздың ұлттық мәдени мұрасының дәстүрлі көріністерінің келбеті. Еліміздің сан ғасырлар бойы қалыптасып келе жатқан дәстүріміздің өркендеуіне қосып отырған үлесі мол. Сол себептен үлестің молая түсуіне де жағдай жасап, ата-баба мирасын ұмыттырмай жалғастыратындарыңызға сенемін.